Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты. Б.Қалиев.. 2014.
шалқұйрық — зат. Құйрығында бір шоқ ақ қылы бар жылқы. Құйрығында бір шоқ ақшулан қылы бар жылқыны түсінің қандай екеніне қарамастан ш а л қ ұ й р ы қ деп жататын (Н.Қазыбеков, Дала., 12) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қарсыластан басымдылық — (Превосходство над противником) ұрыста және операцияларда әскер (күштер) саны, олардың жабдықталуы, моральдық психологиялық жағдайлары, ұрыс қимылдарын жүргізу өнері тұрғысындағы басымдылық. Қ.б. негіздері бейбіт уақытта мемлекеттің экономикасын… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
көрім көрінгір! — (Қ орда: Қарм., Жал., Сыр., Шиелі; Ақт.: Қараб., Шалқ.; Жамб., Жуа.; Рес., Орын.) бәле келгір, қара басқыр! К ө р і м к ө р і н г і р! Осы балам айтқанымды тыңдамайды Қ орда., Жал.). К ө р і м к ө р і н г і р, сенің мына пиғылың жаман екен (Ақт … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қылуа — 1 (Гур., Маңғ.) қылық, мінез құлық. Қ ы л у а с ы жақсы бала (Гур., Маңғ.) 2 Қ орда., Арал; Ақт., Шалқ.; Алм., Шел.) қылмыс, бұзық іс. Жомарттың істеген қ ы л у а с ы жаман Қ орда., Арал). Оның колхоз мүлкін талан таражға ұшыратқаны үшін қ ы л у… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
байланыс әскерлері — (Войска связи) әскерлерге басшылық ету мақсатымен соғыс қимылдарының барлық түрлерінде байланысты жүзеге асыратын және оның үздіксіздігін қамтамасыз ететін арнаулы әскерлер түрі. Б.ә. майдандық, әскери және армиялық бөлімдер мен бөлімшелерден… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
көрінетін көкжиек — (Видимый горизонт) аспан мен жер бетін астасып жатқандай етіп көрсететін сызық. К.к тің қашықтығы, яғни бақылаушы тұрған орнынан жер бетінің оған көрінетін ең шалғай нүктелеріне дейінгі d қашықтығы сол бақылаушының жер бетінен (теңізде су бетінің … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қыз ойнақ — Қазақтың ұлттық ойын сауығы. Думанды бойжеткен қыздар ата анасы мен ауыл ақсақалдарынан рұқсат алып өткізеді. «Қыз ойнақта» ұлттық ойындардың көптеген түрлерімен бірге «Кемпір мен шал», «Бүркіт пен қоян», «Қасқыр мен түлкі» тәрізді халықтың… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
паруанадай айналу — (ҚХР) жаны соның үстінде болу, елжірей жақсы көру. Құс ұйқылы, сергек кемпір, бір жағынан жас төлдерге екі шоқып, бір қарап, енді бір жағынан Шалқарды да п а р у а н а д а й а й н а л а жүреді (Ғ. Қан., Бұрқ., 27) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ат — I зат. Тоғызқұмалақтағы жүрілетін ұяны «ат» деп атайды (Ө. Жолымбетов, Айгөлек, 49). II Ат айналғысыз. Жиі отырған, өте тығыз орналасқан. Атақты рулары – қалың Қаржас, а т а й н а л ғ ы с ы з Айдабол, Күлік, Тұмар (Н. Баяндин.., Дала., ). Ат арба … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
боз — айран болды. Аспанды ала бұлт басты. Кешке қарай буалдыр қоюлана түсіп, б о з а й р а н б о л ы п кетті (Х. Есенжанов, Ақ Жайық, 101). Боз бетеге. бот. Қылқан селеу кейде осылай да аталады (ҚСЭ, 2, 372). Боз қасқа бетеге. Бетегінің бір түрі.… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
